Samenvatting

Sociaal werk staat of valt met goede gespreksvoering. Immers, het belangrijkste instrument dat een sociaal werker heeft is het aangaan van een relatie met een hulpvrager waarin door middel van gesprekken gezocht wordt naar de kern van de hulpvraag. Ook de hulp zelf bestaat grotendeels uit gesprekken. Die gesprekken hebben tal van onderwerpen, variërend van werk en inkomen tot opvoeding en relationele problemen. Over deze hulp wordt dan weer afgestemd tussen sociaal werkers en andere hulpverleners, leidinggevenden en ambtenaren. Ten slotte worden al die gesprekken weer vastgelegd in teksten die de besluitvorming die door middel van deze gesprekken heeft plaatsgevonden, weer moeten verantwoorden. Tekst en gesprek spelen dus een leidende rol in het sociaal werk. Rapportage en gespreksvoering zijn dan ook onderdelen die je vaak in de opleiding tot sociaal werker terug ziet. Het onderzoek naar deze onderdelen van het sociaal werk staat echter, zeker in Nederland, nog in de kinderschoenen. Dit heeft een aantal redenen. Ten eerste is sociaal werk in Nederland een beroep dat je aan een hogeschool leert. Universiteiten hebben geen opleiding tot sociaal werk. Hiermee vormt Nederland een uitzondering. Omdat het doen van onderzoek tot voor kort was voorbehouden aan universiteiten, is in Nederland het onderzoek naar het sociaal werk pas goed op gang gekomen sinds de invoering van lectoraten aan hogescholen. Ten tweede is het onderzoek naar uitvoeringspraktijken op microniveau in het algemeen van recente datum. Door een meer sociaal-constructivistische manier van kijken is de aandacht voor ‘doen’ steeds belangrijker geworden; immers, daar waar mensen handelen, wordt betekenis gegeven en krijgt samenleven vorm (Hall, Juhila, Matarese & Van Nijnatten, 2014).